De SOS-arts in Nederland!

SOS Médecins is de officiële medische hulpdienst van Frankrijk die artsen rechtstreeks naar een woning stuurt in plaats van een ambulance te sturen.

SOS Médecins werkt zeven dagen per week, vierentwintig uur per dag, en werkt in nauwe samenwerking met de openbare hulpdiensten (ambulance, brandweer, ziekenhuis).
Voordeel is de continuïteit van de zorg in stedelijke centra en haar periferie. Het operationele concept is gekopieerd in andere landen, zoals in België.

SOS Médecins is ook in Nederland geprobeerd!
Een SOS-arts is een Nederlandse huisartsenorganisatie naar het voorbeeld van SOS Médecins in Frankrijk. SOS-artsen rijden alleen visites en iedereen kan tegen een kleine eigen bijdrage een huisarts oproepen voor een visite. Het werd op 19 februari 2008 geïntroduceerd door de in Frankrijk werkende Nederlander Arnold Verhoeven vanwege persoonlijke ervaringen met de slechte bereikbaarheid van huisartsen en huisartsenposten bij bezoeken aan ouders en schoonouders. De bereikbaarheid was al jaren een probleem en met de oprichting van de huisartsenposten dacht men die problemen grotendeels opgelost te hebben. Echter, vooral de telefonische selectie voor een patiënt een HAP mocht bezoeken was een groot gedeelte van de Nederlanders een doorn in het oog. Uit een NIPO onderzoek bleek dat 89% van de bevolking SOS-arts een goed idee vond en 83% was van mening dat het er moest komen.

De gevestigde organisaties voelden hun monopoliepositie bedreigd en toonden, ondanks de mening van de bevolking, een ongebruikelijk enthousiasme om de nieuwe dienst uit de markt te houden. Vanwege deze tegenwerking besloot Verhoeven SOS-arts zelf op te richten. Ondanks de verschillende juridische procedures en het bedreigen van huisartsen om te voorkomen dat ze voor SOS-arts zouden gaan werken kreeg de Nederlandse Zorgautoriteit uiteindelijk van de rechter opdracht een beleidsregel te maken waarin SOS-arts werd toegestaan. Er waren ook veel medestanders zoals toen nog Tweede Kamerleden Edith Schippers en Halbe Zijlstra die SOS-arts zelfs in het VVD verkiezingsprogramma liet opnemen. Ook Professor Dr. Bob Smalhout en oud-minister Hanja Maij-Weggen waren fervente voorstanders.

Tegenwerking
De invloed van de monopolistische organisaties was groot. Verzekeraars durfden onder druk SOS-arts niet in de verzekering op te nemen, callcentra waar de SOS-arts centrale gevestigd zou worden zoals eerst Sensire en later Thebe verbraken hun afspraken enkele dagen voor de start waardoor SOS-arts steeds moest uitstellen. Ook nam het aantal artsen dat voor SOS-arts wilde werken dramatisch af, uit angst hun BIG registratie te verliezen.

Uiteindelijk gaf toenmalig minister Edith Schippers toestemming aan SOS-arts om gebruik te maken van het callcentrum bij de Landelijke meldkamer Ambulance Zorg (LMAZ) in Driebergen op voorwaarde dat SOS-arts ondertussen uit zou kijken naar een andere oplossing. 3 jaar na de introductie konden SOS-artsen in Amsterdam gaan rijden.

De eerste huisarts die ondanks alle bangmakerij toch voor SOS-arts ging werken was de befaamde Dr. Nico van Hasselt. Samen met de uit Frankrijk afkomstige maar in Nederland werkende huisarts Dr. Erwann Letort zorgden zij voor 24/7 beschikbaarheid, later aangevuld met wat andere huisartsen.

DSW
De enige verzekeraar die SOS-arts voor haar patiënten volledig durfde en ook wilde vergoeden was DSW uit Schiedam. Eigenaar Chris Oomen stond en staat bekend als een progressieve en vernieuwende ondernemer. Hij was ook de verzekeraar die elk jaar als eerste de nieuwe zorgpremie bekend maakte. Hoogtepunt was in 2017 toen bij de coalitie van een nieuwe regering maandenlang werd onderhandeld over de nieuwe zorgpremie omdat iedereen er van uitging dat deze sterk zou stijgen. Plotseling maakte Chris Oomen bekend dat de zorgpremie bij DSW juist omlaag ging en daarmee de hele politiek in verwarring bracht.

Pilot
Op 1 november 2011 ging SOS-arts van start met een pilot die op 1 februari 2012 gestopt moest worden omdat het verwachte aantal oproepen uitbleef. De reden was snel duidelijk: de huisartsenposten hadden in strijd met hun verplichtingen om de zorg goedkoop te houden hun triage sterk bijgesteld zodat bijna niemand meer werd afgewezen. Daarmee viel de basis voor SOS-arts grotendeels weg. Aangezien Verhoeven alles zelf moest financieren werd de pilot gestaakt. De hogere rekening daarvoor werd later aan de toenmalige Minister Schippers aangeboden.

Nu herstart SOS-arts in Nederland!
Na het stopzetten van SOS-arts nam de bereikbaarheid snel weer af en vooral in de krimpregio’s werd door de vergrijzing en daarmee toenemende zorgvraag én het wegtrekken van jonge mensen een steeds groter probleem. Nieuwe huisartsen willen zich niet in deze regio’s vestigen en bestaande huisartsen moesten door gebrek aan opvolgers steeds hun praktijk sluiten waardoor de druk op de resterende huisartsen alsmaar toeneemt.

Minister Edith Schippers en mensen binnen de NZa hadden Verhoeven al vaker gewezen op dit probleem en geopperd dat SOS-arts daar wellicht toch een belangrijke oplossing voor zou kunnen bieden. Vervolgens werd Verhoeven door Achmea gevraagd een oplossing te bedenken voor de provincie Drenthe omdat daar, ondanks jarenlange gesprekken en veel financiële ondersteuning, de situatie alleen maar verslechterde. Dat gold ook voor Zeeuws Vlaanderen, Zuid Limburg, Noord Oost Friesland en Oost Groningen. Het was echter ook voor SOS-arts moeilijk om voldoende artsen te vinden die dit zouden willen oplossen. Door de betrokkenheid van Achmea bedacht Verhoeven (internetondernemer in Frankrijk) een ander plan.

Beeldarts
Er is voldoende capaciteit van huisartsen maar niet in de krimpregio’s. Verhoeven bedacht om een applicatie voor desktop, laptop, tablet en smartphones te bouwen met een videoverbinding. Daarmee kunnen alle huisartsen in Nederland, waar zij zich ook bevinden, oproepen ontvangen en een video-consult doen. Dat lost niet alle zorgvraag op maar verlicht wel de druk op de reguliere huisartsen, huisartsenposten, spoedeisende hulp van ziekenhuizen en ambulancezorg halen.

Beperkingen zijn dat de SOS-arts daarmee niet alle verrichtingen van een reguliere huisarts kan doen en alleen beschikbaar is voor mensen met een PC of smartphone. 50% van de 75-plussers heeft nog nooit gebruik gemaakt van internet terwijl dat juist de doelgroep is die het meeste zorg behoeft.

Door de druk te verlichten wordt echter voor deze groep de toegang tot de reguliere huisartsenzorg wel verbeterd. Met de applicatie zijn huisartsen dag en nacht bereikbaar en kunnen zij ook recepten voorschrijven, doorverwijzen of bij spoedgevallen direct met een ambulance oproepen.

Vergoeding
Patiënten die nu bellen met SOS-arts betalen op werkdagen 25 euro en in het weekend 35 euro. De dienst wordt niet vergoed door de zorgverzekering, al stelt SOS-arts dat er wel verzekeraars, bedrijven en organisaties zijn die een consult achteraf vergoeden. De patiënt betaalt dus het consult zelf maar er zijn al verzekeraars en organisaties die het aan hun verzekerden of leden achteraf willen vergoeden.

SOS-arts verwacht dat steeds meer zorgverzekeraars, zeker in de krimpregio’s, een consult zullen vergoeden. Wij zijn benieuwd of de verzekeraars nu wel de poot stijf zullen houden en deze disruptieve zorgdienst zullen gaan vergoeden!

Bronnen: Wikipedia, Skipr, NRC, Trouw, Zorgvisie,  heat-gzt.nl en SOS-arts.