De Europese Rekenkamer onderzoekt hoe het staat met de grensoverschrijdende gezondheidszorg in de EU. Controleurs zullen daarvoor Nederland, Denemarken, Zweden, Italië en Litouwen bezoeken. In 2011 bleek uit een studie van Erasmus dat het grensoverschrijdende verkeer met betrekking tot de gezondheidszorg nog gering was. Minder dan 1% van de totale Europese uitgaven aan de gezondheidszorg werd besteed aan grensoverschrijdende zorg. Als nu in Nederland nog steeds 1% zou worden besteed, dan spreken we toch al gauw over 1 miljard euro internationale zorgomzet.

De resultaten worden in de eerste helft van 2019 gepubliceerd, laat de Europese Rekenkamer dinsdag weten. Hoewel de meeste patiënten in de EU in eigen land gebruikmaken van gezondheidszorg kan het in sommige situaties voorkomen dat de meest toegankelijke of passende zorg in een andere lidstaat beschikbaar is, aldus Europese Rekenkamer. Dit stelt patiënten, gezondheidszorgstelsels en gezondheidswerkers voor complexe vraagstukken. Maar het Europese gezondheidsbeleid garandeert het recht op toegang tot hoogwaardige gezondheidszorg in de hele EU en de vergoeding daarvan. De rekenkamer gaat kijken of het beleid resultaten voor patiënten afwerpt en of het geld wel efficiënt wordt besteed. E-health, het gebruik van informatietechnologie, maakt deel uit van het onderzoek.

Richtlijn Gezondheidszorg in andere EU-landen
In deze richtlijn staan de voorwaarden waaronder een patiënt naar een ander EU-land mag reizen voor veilige en hoogwaardige medische zorg en de kosten terugbetaald krijgt van zijn eigen ziektekostenregeling.   Ook wordt samenwerking tussen nationale gezondheidszorgstelsels gestimuleerd.

Het EU-land dat de behandeling levert, moet ervoor zorgen dat:
  alle benodigde informatie beschikbaar is waarmee patiënten met kennis van zaken beslissingen kunnen nemen
  er transparante klachtenprocedures bestaan,
  er een beroepsaansprakelijkheidsverzekering of een gelijkwaardige waarborg is,
  de privacy van persoonsgegevens wordt gerespecteerd,
  patiënten toegang hebben tot een schriftelijk of elektronisch dossier over de behandeling die zij hebben ontvangen en
  prijzen voor de gezondheidszorg hetzelfde zijn als voor patiënten uit eigen land.

Het EU-land waar de patiënt is verzekerd, moet ervoor zorgen dat:
  de kosten voor de geleverde gezondheidszorg worden vergoed,
  er informatie over rechten van patiënten en aanspraken beschikbaar is,
  patiënten toegang hebben tot eventueel noodzakelijke medische vervolgbehandeling.

Het eigen land van de patiënt moet de kosten van de behandeling vergoeden volgens de schaal die in eigen land wordt toepast. Ook kan een EU-land besluiten de reis- en verblijfkosten te vergoeden. Patiënten mogen voorafgaande toestemming van hun eigen land verlangen voordat ze voor behandeling naar het buitenland gaan. Dit kan noodzakelijk zijn als de medische zorg ten minste één nacht in het ziekenhuis en/of zeer gespecialiseerde zorg en kostenintensieve medische infrastructuur vereist, of een bijzonder risico voor de patiënt of de bevolking inhoudt. Nationale autoriteiten kunnen de voorafgaande toestemming weigeren indien de noodzakelijke zorg binnen een termijn die medisch verantwoord is, door henzelf kan worden verleend.

Verzoeken om medische behandeling in een ander EU-land moeten binnen een redelijke termijn worden verwerkt. En recepten die in het ene EU-land zijn uitgegeven, zijn ook geldig in een ander EU-land.

Nieuwe richtlijn
De reden waarom de regels voor grensoverschrijdende gezondheidszorg moesten worden verduidelijkt, is dat zij waren ontwikkeld op basis van individuele arresten van het Hof van Justitie van de Europese Unie over een periode van meer dan tien jaar. De richtlijn dient vooral ter verduidelijking van de rechten op gezondheidszorg die zijn voortgekomen uit arresten van het Hof op basis van artikel 56 van Verdrag inzake de werking van de Europese Unie en om ervoor te zorgen dat deze rechten in de praktijk kunnen worden gebruikt. Deze richtlijn moet de relatie verduidelijken tussen de regels inzake grensoverschrijdende gezondheidszorg en het bestaande kader voorzien in Richtlijn (EG) 883/2004 betreffende de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels.

Commentaar: door toename van de mobiliteit, mensen die in het buitenland werken, de lange wachttijden voor veel behandelingen in Nederland en het feit dat wachtlijsten in veel Europese en misschien ook intercontinentale behandelcentra flink korter zijn, zouden we mogen verwachten dat de 1 miljard grensoverschrijdende zorg toe zal gaan nemen. Wat gaan Nederlandse behandelcentra hieraan doen?

Ger Hofstee
Mei 2018

Bronnen: NU.nl, eur-lex.europa.eu/legal, Europese Rekenkamer, de Eerste Kamer en Erasmus Universiteit.