Te koop: stukje ziekenhuis Bernhoven

Bernhoven is een algemeen regionaal ziekenhuis te Uden in Noordoost-Brabant. In 2013 is het ziekenhuis verhuisd naar Uden. De twee oude ziekenhuizen in Oss en Veghel hadden gedurende de 20e eeuw een groot aandeel in de medische zorg voor de regio Oost-Brabant. Beide ziekenhuizen ontstonden eind negentiende eeuw vanuit het liefdadig-heidswerk van organisaties van kloosterzusters dat al voor het midden van de eeuw op gang was gekomen. In Oss was dat de congregatie van de zusters van liefde en in Veghel die van de Franciscanessen. Aanvankelijk draaide de verleende zorg vooral om het voeden, laven, schoonhouden en geestelijk bijstaan van arme behoeftigen. Tegen het einde van de negentiende eeuw kwamen er via de zusters mogelijkheden tot verpleging en medische behandeling bij ziekte.

Op 1 januari 2000 gingen de ziekenhuizen in Oss en Veghel op in een organisatie die ‘Bernhoven’ werd genoemd. Beide vestigingen bleven tot 2013 bestaan. In dat jaar kwam nieuwbouw in Uden gereed. De voor de regio enigszins vreemd klinkende naam Bernhoven duidt op rivieren of waterlopen. Toepasselijk voor een regio die begrensd wordt door de Maas in het noorden en de Aa in het zuidwesten. Hoven legt een link met het voormalige agrarische karakter van de regio. Het woord verwijst bovendien naar een omheinde ruimte waarbinnen men zich veilig kan voelen en naar hoffelijkheid en zorg.

Wat is een obligatie?
Een obligatie is een verhandelbaar schuldbewijs voor een lening die door een overheid, een onderneming of een instelling is aangegaan. Als een bedrijf geld nodig heeft voor een investering kan het door het uitgeven van een obligatielening aan de financiering komen. De koper van de obligatie ontvangt hiervoor van de uitgever rentevergoeding. Door het giraal effectenverkeer is een obligatie niet meer werkelijk in fysiek papier aanwezig. Op de obligatie staat aangegeven hoeveel de debiteur aan het eind van de looptijd, of bij eerdere afbetaling, zal betalen aan de bezitter van de obligatie. Verder het te vergoeden rentepercentage en de gegevens van de debiteur. En natuurlijk de rentevervaldatum, meestal jaarlijks. Voor de belegger en de uitgever is een obligatie een alternatief voor een aandeel. Sommige obligaties zijn convertibel, dit betekent dat ze onder bepaalde voorwaarden uitwisselbaar zijn tegen aandelen van dat bedrijf.

Bernhoven wil eigendom worden van personeel en bevolking
Binnenkort in de aanbieding: een stukje Bernhoven. Het Udense ziekenhuis stelt als eerste in Nederland vanaf volgend jaar patiënten en andere geïnteresseerden in de regio in staat om obligaties te kopen. Doel van die nieuwe stap: de betrokkenheid bij het regionale ziekenhuis vergroten. ,,We willen laten zien dat het ziekenhuis geen eigendom is van de directie of medisch specialisten maar van de hele regio. Dus van de 280.000 bewoners van ons verzorgingsgebied en van ons personeel”, maakt algemeen directeur Geert van den Enden duidelijk. Zo hebben de medisch specialisten al sinds 2015 voor 4,5 miljoen euro aan obligaties van het ziekenhuis.

Obligaties voor financiering innovatie
Al het andere personeel krijgt nu tot half september de kans om obligaties te kopen. Sowieso sparen ze in vijf jaar een obligatie bij elkaar via een jaarlijkse bonus van 100 euro. De laatste stap is om financiële deelname – van minimaal 500 euro – in het ziekenhuis ook buiten de deur aan te bieden.

Bernhoven gaat landelijk voorop als het gaat om innovaties van de ziekenhuiszorg. Door meerjarige afspraken over de zorgbudgetten met zorgverzekeraars CZ en VGZ heeft het ziekenhuis de ruimte om vernieuwingen door te voeren. Van den Enden benadrukt dat zijn begroting op orde is en dat er geen financiële noodzaak bestaat om extra geld via verkoop van obligaties binnen te halen. Hij noemt het – zeker in het begin – een symbolische stap. ,,Misschien dat we er straks makkelijker nieuwe innovaties van kunnen betalen.” Volgens medisch directeur Marcel Schenkels past de nieuwe stap in het toekomstscenario. ,,Je vergroot de betrokkenheid van personeel en patiënten. Obligatiehouders komen twee keer per jaar bijeen om de stand van zaken rond het ziekenhuis te bespreken.”

Rente
Behalve meer betrokkenheid leveren de obligaties per jaar een rente op van 4%. ,,Dat is een nette rente, die wel aan allerlei strikte regels gebonden is.” Uitgifte van aandelen is volgens hem nog niet aan de orde omdat ziekenhuizen nog geen winst uit mogen keren. Een wetsvoorstel om die mogelijkheden te verruimen is al jaren inzet van politiek debat.

Volgens de directeur hoeft niemand bang te zijn dat straks een grote farmaceut of beleggingsmaatschappij de koers van Bernhoven gaat bepalen. ,,We worden nooit een schoenenfabriek of zoiets. De inspraak is zo geregeld dat het altijd een ziekenhuis blijft”, aldus Van den Enden.

Woordvoerder Wouter van der Horst van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen juicht de ontwikkelingen in Uden toe. Volgens hem is het voor ziekenhuizen de afgelopen jaren steeds lastiger is geworden om investeringen in innovaties, huisvesting of nieuwe apparatuur bij de bank gefinancierd te krijgen. ,,De overheid stelt zich niet meer garant en zeker in de crisisjaren was er weinig vertrouwen.”  Bernhoven kan volgens hem een voorbeeld zijn voor andere ziekenhuizen

Bronnen: Brabants Dagblad, Wikipedia, NVZ en Bernhoven.